Balzamegenn

Ur valzamegenn zo ur c'horf, den pe loen, a oa miret e groc'hen hag e organoù a-ratozh pe dre zegouezh ouzh e gempenn gant aozadoù kimiek, pe ouzh e zerc'hel en ur yenijenn vras (balzamegennoù skorn), en ul lec'h ennañ ur glebor izel-kenañ, pe hep kalz aer (evit ar c'horfoù soubet er geunioù), kement ha ken bihan ma ne fallao ket muioc'h ar c'horf gant ma vo dalc'het en ul lec'h fresk ha sec'h. Lod a vir an anv-se evit ar c'horfoù balzamet a-ratozh gant aozadoù kimiek, met implij ar ger d'ober anv eus korfoù miret dre zegouezh dre zisec'hadur zo ken kozh hag ar bloavezhioù 1730, d'an nebeutañ.

Kavet ez eus balzamegoù tud pe loened er bed a-bezh, koulz evel disoc'h an endro naturel ha da-heul lidoù da viret ar re varv. Ar valzamegenn goshañ a anavezer zo ur penn un den dibennet war-dro 6 000 vloaz zo, ha kavet e 1936 el lec'hienn anvet "Inca Cueva #4" e Suamerika;^[1]. Diouzh an tu all, ar valzamegenn goshañ savet a-ratozh zo ur bugel eus Traoñienn Camarones e Chile, a oa balzamet war-dro 5050 kent J.-K.. Unan eus balzamegoù Chinchorro eo. Savet e oant bet miliadoù a vloavezhioù a-raok balzamegoù Henegipt (ar re vrudetañ marteze)^[2].

Ar fed da valzamiñ ar c'horfoù a-ratozh zo ur c'hustum eus ar broioù sec'h-kenañ war a hañval evel e sevenadurioù zo eus Suamerika pe en Henegipt. Ouzhpenn 1000 balzamegenn a oa dizoloet e Xinjiang, e Sina^[3] ivez. En tu all d'ur milion balzamegenn loened a oa dizoloet en Egipt. Ul lodenn vras anezhe a oa kizhier.^[4]

1. ↑ Andean Head Dated 6,000 Years Old. archaeometry.org. Kavet : 2009-02-20.
2. ↑ Bartkusa, Luke (2011). "Exploring lead exposure in ancient Chilean mummies using a single strand of hair by laser ablation-inductively coupled plasma-mass spectrometry (LA-ICP-MS)". Microchemical Journal 98 (2): 267–274. DOI:10.1016/j.microc.2011.02.008. ISSN 0026-265X
3. ↑ 中国新疆出土的三千年干尸不腐之谜
4. ↑ Egyptian Animals Were Mummified Same Way as Humans. news.nationalgeographic.com. Kavet : 2008-11-02.